Arş. Gör. Sevim Gülen Türker
Necmettin Erbakan Üniversitesi
Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü
İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mimari Tasarım Doktora Programı
Endüstri Devrimi ile birlikte meydana gelen sosyo-kültürel, ekonomik ve teknik gelişimler ve değişimler ortaya çıkan yeni tasarım yaklaşımlarını da etkilemiştir. Modern yaklaşımlar bu noktada kaliteli ve zamansız bir yapılı çevre için çeşitli inşa yolları aramışlardır. Alexander (1979); bu zamansız inşa yöntemlerini kullanıcı etkin bir şekillendirme içerisinde ortak geleneklere, tasarım diline ve toplumsal diyaloğa dayandırmaktadır. Ancak bu inşa sürecinin en önemli rehberi olan geleneksel diller ve değerler, modern yaşam içerisinde kaybolmuş ya da işlevsiz hale gelmiştir (Salingaros 2000; Dawes ve Oswald, 2017). Bu eleştiri ile birlikte Alexander (1977); Bir Desen Dili(A Pattern Language)’nde bu zamansız inşa teorisi üzerinden yola çıkarak yeni bir tasarım dili oluşturmayı amaçlamıştır (Dawes ve Oswald, 2017).
Kent ve mimarlık araştırmalarında önemli bir referans kaynağı olarak kabul edilen Bir Desen Dili (A Pattern Language, 1977); kent ve kütle ölçeğinde tanımlanmış tasarım desenleri içeren bir tasarım dili ortaya koymaktadır. Bu tasarım desenleri, kent ve kütle ölçeğinde farklılaşmış, birçok defa kullanılabilen ve tasarımlarda sonsuz ve zengin çeşitlilikler yaratan tasarım ilkeleridir. Her bir tasarım deseni, yapılı çevre için sürekli olarak meydana gelen bir problem tanımlar ve o probleme özgü bir çözüm önerir. Bu çalışma kapsamında Ankara İsrail Evleri (Ankara Dikmen Konut Yapı Kooperatifi) C. Alexander’ın kentsel ve kütlesel tasarım deseni olarak belirlediği ve önerdiği çözümler üzerinden analiz edilmiştir.
İsrail Evleri- Ankara Dikmen Konut Yapı Kooperatifi
İsrail Evleri, Ankara İli Çankaya İlçesi Emek mahallesinde bulunmaktadır. Döneminin en büyük konut sitesi olarak; tasarımı mimar Demirtaş Kamçıl ve mimar Rahmi Bediz tarafından yapılan yapının projesi 1955 yılında onaylanmış olup (VEKAM, 2014), 1955-1960 yılları arasında inşa edilmiştir. 1955 yılında basılan kooperatif broşürüne göre; Ankara Dikmen Konut Yapı Kooperatifi adıyla dönemin milletvekilleri tarafından kurulan kooperatif, şehrin merkezinde birçok kamu kurum ve kuruluşa yakın bir noktada konumlanmıştır. Finansmanı Türkiye Emlak Kredi Bankası tarafından sağlanan kooperatif, İsrail Evleri adını ise inşaatı yapan firmanın (İ. Frishman et. Co. Ltd Türkiye) İsrail kökenli olması sebebiyle (VEKAM, 2014) almıştır. Bodrum, zemin ve 3 kattan oluşan, toplam 53 bloklu konut sitesinde 420 daire bulunmakta olup, bunların 318 tanesi 5+1, 102 tanesi ise 2+1 olarak tasarlanmıştır. Ayrıca site içerisinde bir de okul alanı ayrılmış ancak daha sonra yerine bir konut bloğu inşa edilmiştir.
Ankara’nın modern bir şehir olarak inşa edilme ve değişim süreci aynı zamanda hem Modern Türkiye’nin hem de Modern Türk toplumunun bir inşa süreci olarak ele alınabilir. Bu anlamda sosyo-ekonomik ve kültürel anlamda yüksek bir gruba hitap eden sitenin 1955 yılında basılmış tanıtım broşürlerinde yer alan perspektif çizimlerde modern yaşama yönelik yapılan vurgular oldukça dikkat çekicidir.
Kentsel Ölçekte Tasarım Deseni Analizleri
İsrail Evleri’nde site alanı 200-300 kişinin yaşadığı iki alt bölüm olarak ele alınabilir. Sitenin etrafında çok sayıda toplu taşıma (metro ve oto
Paylaş
