Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği tarafından düzenlenen “Enerji Verimliliği” Çalıştayı, 28 Şubat 2025 tarihinde Muğla Büyükşehir Belediyesi’nin ev sahipliğinde, Türkan Saylan Çağdaş Yaşam Merkezi’nde 28 üye belediyeden 110 temsilcinin katılımıyla gerçekleştirildi. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı ve Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Başkanı Dr. Cemil Tugay ve ev sahibi Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras’ın açılış konuşmaları ile başlayan çalıştay programına, üye belediye başkanları, meclis üyeleri, danışma kurulu üyeleri, sağlıklı kentler proje koordinatörleri, belediye temsilcileri, kamu kurum – kuruluş ve ilgili özel sektör temsilcileri, meslek odaları ve kent konseyi temsilcileri katılım sağladı.

Açılış konuşmasında Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras, termik santrallerin çevresel etkilerine dikkat çekerek, “Biz bir kentin sağlıklı kent olarak ifade edilebilmesi için konforlu bir yaşamın yanı sıra afetlere karşı dirençli ve sürdürülebilir olmasını da önemsiyoruz. Bunun için geçen hafta deprem çalıştayı yaptık depreme de dayanıklı bir alt yapı için çalışıyoruz. Bizden önce de bu konularla ilgili çalışmalar yapıldı. Enerji verimliliği çalıştayı da sürdürülebilir dirençli kentler oluşturmak için yaptığımız çalışmalarımızdan. Depremler ve volkan patlamaları dışında neredeyse afetlerin tamamı iklim kaynaklı. Açılacak yeni güneş enerji santrallerimiz var, ilçe belediyelerimiz de güneş santralleri için çalışıyor. Hem kendi tesislerinin çatılarına hem de müsait olan yerlere yatırımlar için çalışıyorlar. Muğla bunun için çok uygun.

“Sağlıklı bir kent yaratmak için iklim kaynaklı, afetlere hazırlıklı olmamız gerekiyor. Enerjiyi yaşamın çekirdeği olarak tanımlayabiliriz. Ancak enerjinin nasıl üretildiği ve tüketildiği de çok önemli. Bölgemizde kurulu 3 tane termik santral var. Maalesef bu yapılar kültürel yaşamı, tarımı ekolojiyi tehdit ediyor. Termik santraller zeytinliklere dayandı. Yatağan Termik Santralinin kömür arama izni bizim açtığımız davalarla iptal edildi. Akbelen’deki mücadeleyi herkes gördü. Bunlara meydan vermeden bu transformasyonu yapıp fosil enerji ile üretimi kaldırmamız gerekiyor. Ben hedef olarak en azından 2030’a kadar artık bu termik santralleri gündemimizden çıkaralım istiyorum. Artık Muğla da daha büyük termik santrallere ihtiyaç yok. Bizim temiz enerjiye tarımı turizmi destekleyen projelere ihtiyacımız var. Avrupa’da, Amerika’da terk edilen teknolojileri kullanacak kadar geri kalmış bir ülke değiliz. Burası Atatürk’ün kurduğu Türkiye Cumhuriyeti her zaman ileriyi bilimi hedefler” dedi.

Açılış konuşmasında doğal zenginliklerin tehdit altında olduğunu vurgulayan Başkan Tugay, “Bugün hepimizin idrak etmesi gereken konu; adım adım dünyanın doğal dengesini bozan iklim sorunudur. Sağlıklı kentler için çalışıyoruz. Sağlıklı kent, sağlıklı bir doğal çevre ve sürdürülebilir yaşam şartlarına sahip olan kenttir ancak iklim krizi nedeniyle maalesef tehdit altında” dedi.

Kuraklık, tarımda rekolte düşüklüğü gibi sorunlara değinen Başkan Tugay, sözlerine şöyle devam etti: “Gizli ve sinsi şekilde insanların sağlığı ile ilgili artan ciddi sorunlar var. İklim bozuldukça insan sağlığı da bozuluyor. Mücadele etmemiz gereken en önemli sorun iklim kriziyse, krizin kaynağı ve yapılacaklar konusunda karar alma yetkisine sahip kurumların planlarının, yol haritalarının olması gerekiyor” diye konuştu.

Yapılan toplantıların en önemli amacının yerel yönetimleri ortak akılda buluşturmak olduğunu kaydeden Başkan Tugay, Türkiye’nin karbon emisyonunu düşürme konusunda dünyaya örnek ve önder olabileceğini belirtti. Tugay, “Hele ki Atatürk gibi bir liderin kurduğu Cumhuriyet’in mirasçılarıysak bunu çok daha kolay benimsemeliyiz. Türkiye’nin bu konudaki özgüveninin artmasını yürekten diliyorum” dedi.

Açılış konuşmaları sonrasında gerçekleştirilen ilk oturum İzmir Planlama Ajansı Başkanı ve Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Danışma Kurulu Üyesi Prof. Dr. Koray Velibeyoğlu’nun moderatörlüğünde gerçekleşti. Prof. Dr. Koray Velibeyoğlu, kişisel karbon salımının hesaplanması amacıyla ekrana karekod yansıttı. Testi 150 kişi yaptı ve salonda bulunanların karbon ayak izi 8,9 kilogram çıktı. Velibeyoğlu, “İzmir’de 17 bin kişiyle yapılan çalışmada bireysel karbon ayak izi ölçüldü. Vatandaşların İzmir’de ortalama karbon ayak izi 8.4 kilogram olarak ölçüldü. Türkiye ortalaması tahmini olarak 6.5 kilogram. Kentler bazında ölçümler yok, daha çok tahminler var. Bu tür çalışmaların yaygınlaştırılması ve başka kentlere taşınması eminim bizim nerede durduğumuzu tespit etmek açısından son derece önemli. Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği tarafından üye belediyeler için bir veri tabanı oluşturuluyor. Sağlıklı bir çevre ve yaşam ortamı sunabilmek için üye belediyeler nasıl bir performans sergiliyor, bunu tespit etmek için çalışma başlattık. Bu kapsamda da danışma kurulu üyeleriyle, bilim insanları ile ortak bir gösterge çalışması yürütülüyor” dedi.

Sürdürülebilir Şehircilik ve Bina Uzmanı (ECOBUILD) Murat Doğru, “Şehirlerde Enerji Verimliliği ve Halk Sağlığı: Çapraz Etkileşimler ve Bütüncül Bir Yaklaşım” başlığıyla sunumunda ele aldı.

Murat Doğru, şehirlerde yeşil bina uygulamalarının yaygınlaştırılmasının önemini vurgulayarak, “Yeşil binalar emisyon oranlarımızı %40 azaltabilir. Yeşil çatı uygulamalarını ve yapı normlarını hayata geçirmeliyiz. İklim değişikliği geri dönülemez noktaya geldi. Bu noktada artık eski anlayışla devam edemeyiz. İklim değişikliği ile mücadelede orkestra şefi belediyeler. Belediyelerle devletin birlikte çalışması gerekiyor. Devletler bu konuda aksiyon almak zorunda. Ulaşımda elektriği teşvik etmeliyiz. Şehirler yol kesitlerini değiştiriyor. Yolların tamamen yağmur suyu ile ısı adası ile mücadele edecek kapasiteye ulaşması gerekiyor. Yeşil binalardan sıfır karbon şehirlerin kurulması için çalışmalar yapmalıyız. Yeşil binalara geçmek zorundayız. Bu bizim emisyon değerlerimizi %40 oranında düşürür. Kamu özel sektör için de yeşil binalara geçmesi gerekir. Alternatif yakıtlı araçlar, akıllı mobilite sistemleri kullanılmalı, yeşil bina politikalarını teşvik etmemiz gerekiyor. Işık kirliliğini azaltmalıyız. Şehirlerde yeşil alanların kişi başı 85 metre kare yapmamız gerekiyor. ” ifadelerini kullandı.

İZENERJİ A.Ş. Yönetim Kurulu Başkan Vekili Saadet Çağlın, “Yerel Yönetimlerde Enerji Verimliliğine Bütünsel Yaklaşımlar” başlıklı sunumunu paylaştı.

Çağlın sunumunda, kamu kaynaklarının doğru kullanılması gerekliliğine dikkat çekerek, “Yerel yönetimler, doğal kaynakların korunmasında etkin rol oynamalı. Bizleri emanet edilen kamu kaynağını doğru kullanmamız gerek bizler yerel yöneticiler olarak vatandaşların doğal kaynaklarını da garanti altına almak zorundayız. Enerji yoksunluğunda payımız olmasını istemeyiz” diyerek İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2025 yılı için enerji tasarrufu hedeflerini paylaştı.

Birinci oturumun son konuşmacısı Muğla Büyükşehir Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Dairesi Başkanı Dr. Cihan Dündar, “İklim Değişikliği ve Kentsel Isı Adasının Şehirler Üzerindeki Etkileri” başlıklı sunumunu yaptı.

Dündar sunumunda, “Kent merkezlerinde kentsel ısı adası etkisinin kırsal alanlara göre 4.5 derece daha fazla olduğuna dikkat çekerek, bu soruna karşı belediyelerin etkin tedbirler alması gerektiğini vurguladı ve iklim krizi ile ilgili şunları söyledi. “Enerjiyi verimli kullanmak zorundayız. Doğal afetlerin birçoğu iklim krizi kaynaklı. İklim değişliğinin etkilerinden kaçış yok, en fazla azaltım ve uyum politikası üzerinde çalışmamız gerekiyor. Kentsel ısı adası çok önemli. Çünkü kent merkezleri kırsal yerleşimlere göre 4.5 derece daha sıcak. Beton yapılar çok fazla ısı hapsediyor” dedi.

Oturumun soru-cevap kısmında moderatör Prof. Dr. Koray Velibeyoğlu tarafından katılımcıların soruları ve değerlendirmeleri alınarak oturum sona erdi.

İkinci oturumda yuvarlak masa çalışmaları kapsamında belirlenen; Sağlık/Turizm Tesislerinde Enerji Verimliliği, Enerji Yoksulluğu, İklim Dostu ve Enerji Verimli Arazi Kullanım Planlaması, Yenilenebilir Enerjiye Adil Erişim, Enerji Pozitif Binalar ve Mahalleler, Enerji Verimliliği Program ve Politikaları, Dijital Enerji Yönetimi, Enerjide Yeniden Belediyeleştirme ve Yerelleştirme, Belediye Bina ve Altyapı Tesislerinde Enerji Verimliliği, Sürdürülebilir Ulaşımda Enerji Verimliliği Temaları ile oluşturulan masalarda katılımcılar uygulamaya yönelik bir yaklaşım ile çalışmalarını tamamladılar.