Ebru ALARSLAN
Şehir Plancısı
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
I.Giriş
Günümüzde, kentler artık önemli yaşam merkezleri haline gelmiş durumdadır. Kentlere ait sorunların çözümü için de daha kapsamlı yaklaşımlar ve yöntemler bulmak önemli bir gerekliliktir. Bu açıdan, içinde yaşadığımız binyılın anahtar kavramlarından biri olan “sürdürülebilirlik” çerçevesinde kentlerin yönetilmesi akılcı bir çözümdür. Sürdürülebilir bir kent yönetimi için en etkin yol haritası, Birleşmiş Milletler tarafından öngörülen 17 sürdürülebilir kalkınma hedefi arasında yer alan “Hedef 11: Sürdürülebilir Kentler ve Toplumlar” doğrultusunda ve diğer sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle de bütüncül bir etkileşim içeren bir eylem planının hazırlanmasıyla sağlanabilecektir (Birleşmiş Milletler, 2015). Hedef 11’in kapsam ve amacına hizmet eden ve tamamlayıcı eylemler içeren bazı kent modelleri de bulunmaktadır. Bu modeller arasında yer alan “akıllı kentler” bu makalenin ana konusu olup “proaktif akıllı kent” yeni yaklaşımı çerçevesinde konuların değerlendirilmesi yapılacaktır.Dilimize İngilizceden geçmiş bir kavram olan proaktif sözcüğü, Merriam-Webster Sözlüğünde yer aldığı şekliyle “gelecekteki sorun, ihtiyaç ve değişiklikleri önceden görerek harekete geçen” olarak tanımlanmaktadır (Bkz. ). Kullanıcı dostu ve katılımcı destekli veri ortamlarının yaratılması, geliştirilmesi ve herkese açık hale getirilmesine yönelik bir kentsel model olarak tanımlayabileceğimiz akıllı kentlerin nasıl proaktif hale getirilebileceği ise son dönemlerde tartışılmaya başlanan bir konudur. Akıllı kent modeline göre amaçlanan, e-devlet, bilgi-iletişim teknolojileri ile coğrafik bilgi sistemler desteğiyle etkin bir kentsel planlama ve aynı zamanda kent yönetiminde verimlilik ve şeffaflığın sağlanmasıdır. Bu amaca hizmet ederken merkezi, yerel kuruluşlar ve ilgili diğer paydaşlar ile kentli toplumun en son teknolojik, toplumsal ve ekonomik araçları kullanarak kente ilişkin veriye ulaşım, paylaşım ve değişimi kurgulanmaktadır (Avrupa Komisyonu, 2011) . Son zamanlarda çeşitli akademik ve profesyonel çalışma gruplarında tartışılan proaktif akıllı kentlere ilişkin gündem içeriği, kentlerin gelecekte karşılaşacakları afet, göç, iklim değişikliğinin kalıcı etkileri gibi mevcut yaşamı ciddi derecede değiştirebilecek tehditlere karşı hazırlıklı olmaya yönelik kent içi ve kentler arası paylaşım, dayanışma ve işbirliğiyle ilgili donanım ve yeteneklerin kazandırılması eylemlerinden oluşmaktadır.Konu, akıllı kentler ve kentsel sorunlar olunca ülkemizdeki geniş kapsamlı sorumlulukları açısından Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili çalışmaları çerçevesinde bir değerlendirme yapmanın 2021 yılının ilk günlerinden sürdürülebilir geleceğe doğru iyi bir yolculuk hazırlığı olacağı düşüncesiyle bu yazı kaleme alınmıştır. Oldukça kapsamlı olan konu ve sorunlar, en temel gelişme ve değerlendirmeler üzerinden temel yasal belge ve çalışmalara gönderme yapılarak ele alınmıştır.II.Türkiye'de Sorumlu Bir Kurum Olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Tarihe Kısa Bir Bakış:
Mekansal Veri Tabanı, Kent Bilgi Sistemleri ve Akıllı KentlerYaşadığımız yüzyıla damgasını vuran ve hızlı bir gelişim süreci olan bilgisayar teknolojileri sayesinde bilgi ve veri kavramları faklı boyutlara ulaşmıştır. Bilgi ve verinin toplanması, depolanması, incelenerek kullanıma sunulması hayatın çeşitli alanlarında pek çok yeni ve yararlı uygulamanın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Gittikçe artan dünya nüfusu ve bu nüfusun çoğunun yaşadığı kentsel yerleşmeler de (Birleşmiş Milletler, 2014) buPaylaş
