Prof.Dr. Ünal ALTINBAŞ - Ege Üniversitesi Ziraat Mühendisliği Toprak Bölümü E.Öğretim Üyesi ve SKB Danışma Kurulu Üyesi
Kentsel Atıksu Arıtma Tesisi Çamurlarının Tarımsal Kullanımı İle Geri KazanımıKentsel atıklar, arıtma çamuru sisteminden sonra çevresel bazda büyük sorunlar yaratmaktadır. Doğal olarak bu sorunların temelinde bu arıtma çamurlarının deponi bir alanda sürekli olarak tutulmasıdır. Ancak bu işlemin uygulama temelinde zamana yayılması bugünkü yaşamda çok büyük bir çevresel sorundur. Kentsel kökenli arıtma çamurların tarımsal amaçlı kullanıldığında bunların hem tarıma yeniden kazandırılması, diğer taraftan da yaratılacak çevresel boyutun en düşük seviyeye düşürülmesi temelinde geri kazanımı, çağımızda geçerli olan bir bilimsel düşünce ve uygulamadır.Evsel ve kentsel atıklar yerel bazda ülkemiz ve evrensel bazda ise dünya geleceği için büyük baskı verileri içermektedirler. Ancak bu kentsel atıklar, organik maddece fakir olan topraklarımızın gübrelenmesinde organik gübre olarak değerlendirilirse, bunların çevrede yaratacağı olumsuz etkileri de en düşük seviyeye indirilmiş olacaktır.1750 yıllarından sonra sanayi toplumunun ivme kazanması, 1970’ler de çevre sorunlarının ciddi boyutlara taşınmasına neden olmuş ve sonuçta da global veya evrensel boyutta ekolojik dengelerin bozulduğu bir görüntü ortamı şekillenmiştir. Benzer şekilde antropojen (insan) kökenli evsel ve kentsel atıklar mevcut ekosistemi bozarak, dengeli dinamizmi, çevre elemanları aleyhine değiştirmiştir. Oysa çağdaş yaşamda veya bilgi toplumu bazında, ekoloji ve ekonomi arasındaki dengeli birlikteliğin oluşturulması kaçınılmazdır. Ekolojik dengelerin sürdürülebilirliğinde, mevcut elemanlar arasındaki dengeler korunarak, üretim, tüketim ve bunun kendi döngüleri içerisinde tekrar geri dönüşümü (recycling) ve sonuçta çevreye zarar vermemesi temellerine dayanır. Ancak bunun işlerliğinin karmaşık, çok yönlü ve zor denetlenebilir olması da unutulmamalıdır.Arıtılmış arıtma tesisi ham çamuru veya kentsel katı atıkların ortamında yetiştirilen kimi tarımsal bitkilerin üretiminde organik gübre olarak kullanımına koşut olarak, benzer şekilde kum ve kil dokulu toprakların ıslahına yöneliktir. Ancak bu katı atıklar kullanılmadan önce bunların fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik özelliklerinin bilinmesi ve kullanım özelliklerinin ortaya konulması ile bunların toprak ve bitkiye uygulandığında ortaya koyacağı olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesine ile mümkün olacaktır. Çünkü buradaki temel amaç, sınırlı olan doğal kaynakların hem ekonomik kullanımı ve hem de bunların doğal özelliklerini sürekli ve sürdürebilir bir şekilde korunması yanında, kentsel katı atıkların kullanımı konumunda bunların toprak ve bitki veya başka bir anlatımla bulundukları çevreye olan etkilerinin araştırılmasına yönelik çalışmaların bilimsel ve evrensel ölçütlere göre ortaya konulmasıdır. Kentsel katı atıklar, toprağın organik madde içeriğini arttıran bitki, hayvan veya insan kaynaklı kalıntılar veya atıklardan oluşmaktadırlar ve bunlar kimyasal bileşim olarak HC olarak tanımlanır ve % 45-65'i organik karbon , % 30-48'i oksijen, % 2-6’ı azot, % 5'i ise hidrojen yanında temel yapıyı 1. Karbonhidratlar (selüloz, pektin, hemiselüloz, nişasta, şeker), 2. Proteinler ve türevleri ( değişik bileşimlerdeki albümler, aminoasitler, amidler), 3. Yağlar ve benzerleri, 4. Organik asitler ( hümik asit, fulvik asit), 5. Tannik bileşikler ve resinler, 6. Ligninler, 7. Ve diğer bileşikler oluşturur.Kentsel atıksu arıtma tesisi çamurları, bitki yaşamında gerekli olan bitki besin maddeleri yanında toprağı
