Bizi Takip Edin
Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği – Şehirlere sağlıklı dokunuş © 2024
Tüm Hakları Saklıdır
Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği – Şehirlere sağlıklı dokunuş © 2024
Tüm Hakları Saklıdır
Çağla KUŞCU
İstanbul Teknik Ünİversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel
Tasarım Yüksek Lisans Programı
Elifsu ŞAHİN
İstanbul Teknik Üniversitesi,Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel
Tasarım Yüksek Lisans Programı
İdil AKKUZU
İstanbul Teknik Üniversitesi,Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel
Tasarım Yüksek Lisans Programı
Begüm ESER
İstanbul Teknik Üniversitesi,Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel
Tasarım Yüksek Lisans Programı
Elif TURGUT
İstanbul Teknik Üniversitesi,Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel
Tasarım Yüksek Lisans Programı
Mahtab AHMADKABIR
İstanbul Teknik Üniversitesi,Fen Bilimleri Enstitüsü, Kentsel
Tasarım Yüksek Lisans Programı
İstanbul Teknİk Ünİversİtesİ,
Fen Bİlİmlerİ Enstİtüsü, Kentsel
Tasarım Yüksek Lİsans Programı
Çağla Kuşcu, caglakuscu94@gmail.com
Elifsu ŞAHİN, elifsusahin0@gmail.com
İdil Akkuzu, idilakkuzu@hotmail.com
Begüm Eser, begumeserr@gmail.com
Elif Turgut, turguttelif4@gmail.com
Mahtab Ahmadikabir, mahtab.ak146@gmail.com
Sarısu, Kocaeli sınırları içerisinde ve Karadeniz’e kıyısı olan bir yerleşimdir. Doğal zenginliği ve korunmuş tabiatı sayesinde de çoğu zaman doğa gözlemi ve araştırmaları için kullanılmaktadır, deniz kıyısında olması dolayısı ile yaz aylarında deniz turizmi açısından da öne çıkmaktadır.
Sarısu, doğal yapısının zenginliği, stratejik konumu, üst ölçek ilişkileri, verimli tarım alanları, orman ve deniz ilişkisi dolayısı ile ekolojik bir kırsal yerleşim oluşturmak için potansiyel bir alandır. Sürdürülebilir bir gelecek: Ekoköy vizyonu ile oluşturulan projede konsept doğal koridorlardan faydalanılarak oluşturulmuştur. Kıyı koridoru, yürüyüş ve orman koridoru, yerleşim koridoru, rekreatif koridor ve tarım koridorları proje alanının konsept yaklaşımını ve temel işlevsel kullanımlarını oluşturmaktadır.
Ecowill ismi ile tasarlanan yerleşim alanı temelde istihdam alanları turizm ve tarım olan kendi kendisine yeten, 0 atık politikası ile hareket eden, sürdürülebilir malzeme kullanımı ile öne çıkan, güneş enerjisi ve tarım atıklarının dönüştürülmesinden elde edilen enerji ile enerji ihtiyacını karşılayan sürdürülebilir bir yerleşim olarak kurgulanmıştır. Yerleşik halk ve turistler arasında pozitif bir ilişki düşünülmüştür. Tarım eğitim alanları, deniz ve doğa için rekreatif kullanım, yerel ürün pazarı, yoga merkezi, kooperatif kullanımı yerleşik olmayan kullanıcıların yerleşim alanına gelmesini ve konaklamasını sağlayacaktır. Yerel kullanıcılar ise tarımsal üretim, sağladıkları hizmetler ve eğitimler ile hem istihdam alanlarını yaratacak hem de turistler ile aralarındaki ilişkiyi tanımlayacaktır.
Yerleşim koridoru, motorlu taşıt kullanımından uzak, yaya odaklı ve yeşil bir omurga etrafında kurgulanmıştır. Atık yönetimi hem yerleşim alanında hem de tarım alanlarında 0 atık stratejisi ile oluşturulmuştur, bitki materyali ise hava temizleme, su toplama gibi farklı işlevsel amaçlara göre mekân üzerinde kullanılacaktır.
Bu ilkeler doğrultusunda grup üyeleri tarafından, proje alanında sürdürülebilir bir yerleşimi destekleyen 6 adet bireysel çalışma gerçekleştirilmiştir.
Anahtar kelimeler: ekoköy, sürdürülebilir kırsal yerleşim, doğal koridor, sıfır atık
1. GİRİŞ
Kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Kandıra, batısında Çalköy ve doğusunda Kerpe’nin yer aldığı Sarısu’nun büyük bir kısmı orman arazisidir. Karadeniz’e ulaşan Sarısu Nehri bölgeye adını verdiği gibi verimli alüvyal tarım toprakları da nehir çevresinde yer almaktadır. Bölgenin batısındaki ormanlık alanda yaban hayatı mevcuttur. Yerleşim çok seyrek olmakla birlikte Karadeniz kıyısına konumlanmıştır. Yerleşimde az katlı ticari ve yönetimsel yapıların yanı sıra konutlar yer almaktadır. Alan doğa yürüyüşü için uygun olduğu gibi kuş gözlemine elverişli alanları da barındırmaktadır. Arazi deniz ve nehir kıyılarında alçak olup buralardan uzaklaştıkça yükselmektedir. Eğim, alanın güney ve güneybatısında artış göstermektedir (Uzun, 2015: 349). Alanın batısında ve güneyindeki topraklarda erozyon görülmektedir. Alanda platolar geniş yer kaplamaktadır. Karadeniz ikliminin görüldüğü Sarısu’da, yağışlar düzensizdir ve yağmur şeklindedir. Hâkim rüzgâr yönü kuzey – güneydir.
1.1. ANALİZLER
1.1.1. TARİHSEL SÜREÇ
Tarih boyunca Kocaeli, Orta doğu, Asya ve Avrupayı birbirine bağlayan bir kapı olmuştur. Asya, eski Bithynia krallığının başkenti ve doğu roma imparatorluğu için çok önemli bir ticaret merkezi olmuştur. Milattan önce 3000’lerden bugüne nüfusunun varlığı doğrulanmıştır. Tarih öncesi çağlardan beri öne çıkan bir yerleşimdir.
*TÜİK 2017 verileri ve 2014 Kandıra Turizm Master Planı verileri kullanılarak görselleştirilmiştir.
1.1.2. Sosyo-ekonomik analiz
Sarısu’nun içinde bulunduğu Kandıra 50 bin nüfuslu olup, nüfusun %32’si gençlerden oluşmakta (TÜİK, 2017). Kadın nüfusu %55 ile erkek nüfusundan fazladır. İlk-orta-lise öğrenimi görmüş kişiler nüfusun %68’ini oluştururken, üniversite mezunu %12’dir. Kandıra halkı geçimini hayvancılık, tarım ve turizmden sağlamaktadır.
(*Doğal yapı analizleri resmi kurumlardan alınan veri tabanları kullanılarak Arcgis ve Illustrator programlarında hazırlanmıştır.)
1.1.3. Flora-Fauna Analizi
2017 tarihli Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne ait Nazım İmar Planı’nda Sarısu turizm merkezi olarak işaretlenmiştir (Toprak, 2017: 201-206). Çevre Düzeni Planı’na baktığımızda ise alanın çoğunlukla Orman arazisi ve korumalı tarım alanlarından oluştuğunu görüyoruz. Alanın batısında yer alan yaban hayatı koruma alanı ise Sarısu’nun fauna çeşitliliğini korumayı hedeflemektedir.
Sarısu, deniz ile birleşen lagünün varlığından, verimli ve bakir topraklarından dolayı flora ve fauna çeşitliliği zengin bir bölgedir. Tatlı suyun tuzlu su ile birleşimi; sazan, kefal, kızılkanat, kayabalığı gibi tatlı su balıklarının yanı sıra deniz canlılarını da barındırmaktadır. Lagün sınırlarında yetişen hasırotu, civanperçemi, kamış ve su sümbülü gibi tatlı su bitkileri Sarısu’nun korunması gereken bitki örtüsü arasındadır (Altınsaçlı et al., 2014: 93). Alandaki yaygın ağaç türleri ise meşe, dişbudak, kayın, ıhlamur, kestane, kavak, gürgen gibi geniş yapraklı ağaçlar; köknar, sarıçam, kızılçam, karaçam, sedir, ladin, köknar gibi iğne yapraklı ağaçlardır (Özkoç, 2012: 20).
Babadağ yürüyüş yolu ile kuş gözlem rotasının çakıştığı Sarısu’da kuş çeşitliliği ve popülasyonu önemsenmesi gereken bir konudur. Alanda beş adet kuş gözlem noktası bulunmakta ve dönem dönem kuş araştırmacıları tarafından kullanılmaktadır. Gümüş martı, karabatak, ispinoz, tahtalı gibi kuş türleri çoğunluktadır. Pasbas patka, Sibirya kazı, Aladoğan ve Yelkovan ise nesli tükenmekte olan kuş türlerinden birkaçıdır (Özkoç, 2012:44).
2. SENTEZ
Kocaeli Sarısu İlçesi’ne ilişkin yapılan analizlere ait veri katmanları sentez ve konsept çalışmalarına girdi olmak üzere bütüncül bir şekilde incelenmiştir. Tarım alanları ve toprak tipleri ve kalitesi, orman alanları ve flora fauna türleri ve yabani hayat sentezleri çakıştırılarak doğal ve yasal sınırları tanımlayan “Doğal Eşik Sentezi” üretilmiştir. Analiz aşamasında elde edilen bulgular doğrultusunda oluşan doğal eşikler sınırına ek olarak yerleşime uygun alanlar da belirlenmiştir. Son değerlendirme olarak, planlama aşamasında yönlendirici olmak üzere “Konsepte Yönelik Sentez” çalışmasına ulaşılmıştır.
Eşikler, doğal yapıdan kaynaklanan jeolojik yapı, su kaynakları, toprak yapısı ve doğal kaynak potansiyelini ortaya koyan arazi kullanımı, orman alanları, tarımsal alanları ve bitki örtüsü gibi başlıklar doğrultusunda incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda mekânsal değerlendirmeye olanak sağlayan doğal kaynak kriterleri üretilmiştir. Bu kiriterler “Birinci derece eşikler / Mutlak Korunacak Alanlar” ve “İkinci derece eşikler / Öncelikli Korunacak Alanlar” başlıkları altında toplanmıştır
Birinci derece eşikler / Mutlak Korunacak Alanlar:
Sulak Alanlar,
İkinci derece eşikler / Öncelikli Korunacak Alanlar:
3. KONSEPT
Sarısu Nehri ve etrafında tasarlanan ekoköy alanı doğal süreçler ile şekillenmiş ve çoğunlukla el değmemiş alanlardan oluşmaktadır. Proje alanının doğal yapısı dikkate alındığında birçok doğal koridor öne çıkmaktadır. Doğal üretimin ve turizmin ön planda olacağı alanda koridorlar fonksiyonları ile tanımlanmış ve birbirleri ile entegrasyonunun sağlandığı bir proje konsepti tahayyül edilmiştir.
Kıyı koridoru, yürüyüş ve orman koridoru, yerleşim koridoru, rekreatif koridor ve tarım koridoru projede tanımlanan temel koridorlardır. Kıyı koridoru deniz kullanımı ve flora-sulak alan ilişkisini öne çıkaran bir koridordur. Orman ve yürüyüş koridoru doğal orman alanının ön plana çıkarıldığı, kuş gözlem rotaları ile ilişkilendirilebilecek bir rotadır. Yerleşim koridoru, vadiden denize akan manzaranın öne çıktığı ve korunaklı bir yerleşim alanı altlığı hazırlayan bir koridordur. Rekreatif koridor ana ulaşım aksları ve yerleşim alanı arasında konumlanmaktadır, doğal peyzajı ve eğimi ile rekreatif alan tasarımı için ve konut alanı ile ulaşım alanı arasında oluşturduğu tampon bölge ile iyi bir geçiş alanı oluşturduğu için önemlidir. Tarım koridoru ise Sarısu nehrinin oluşturduğu verimli topraklarda yapılabilecek organik tarım için önemli bir koridor oluşturmaktadır.
4. 1/2000 PROJE KARARLARI
Ecowill ismi ile tasarlanan yerleşim alanı temelde ekolojik üretimi ile kendine yeten ve aynı zamanda doğası ve ekolojik potansiyelleri ile turizm aktivitesi de olan bir eko köydür. Ortalama 750 kişinin konaklaması için tasarlanan yerleşim alanı hem bahçe tarımı, hem bostan alanları hem de Sarısu Nehri’nin oluşturduğu alüvyon topraklarda yapılacak organik tarım ile üretim aktivitesini de gerçekleştirebilecektir. Turizm faaliyetleri için yoga ve rekreasyon alanı, çiftlikler, 0 atıklı tarım, doğal alanın içerisinde kurgulanmış bir eğlence parkı, kuş gözlem rotası, tarım eğitim ve araştırma alanları kurgulanmıştır.
Turistler deniz kullanımı, organik ürün alışverişi, eğlence parkındaki doğa yürüyüşleri ve aktiviteleri, kuş gözlemi gibi günübirlik amaçlarla ziyaretleri dışında yoga kampları, tarım eğitim atölyeleri, kooperatif ziyaretleri gibi amaçlarla konaklamalı ziyaretlerini gerçekleştirebileceklerdir.
Tarım üretimi yapan ve turistlerin yarattığı diğer istihdam alanlarında çalışan yerel halk için ise tamamıyla ekolojik bir yerleşim alanı ve yaşam şekli tahayyül edilmektedir. Yerleşim alanı motorlu taşıt kullanımından uzak, yaya odaklı, yeşil omurgalar üzerinde kurgulanacaktır. Güneş enerjisi, sürdürülebilir malzeme kullanımı, geri dönüşüm ve yapı malzemeleri bu alanda enerji tasarrufu ve sürdürülebilirlik ilkeleri ile kullanılacaktır. 0 atık tarımı için pilot bölge olarak düşünülecek ve atıklar yerleşim alanındaki yapı malzemesi detayına kadar değerlendirilecektir. Alandaki bitki materyalleri de eko köy konseptine göre su toplama, havayı temizleme vb. özellikler ile seçilecek ve özellikle araç kullanımının olduğu yollarda tampon bölge oluşturmak için organize edilecektir. Flora bakımından kendi içinde zaten zengin olan çalışma alanı farklı bir doğal bölgeleme olarak kurgulanacak ve burada özellikle sulak alanın oluşturduğu flora seçkisi hem gözlem, hem araştırma hem de rekreatif amaçlarla kullanılabilecektir.
Kısacası, tarım ve turizm ile kendine yeten, kentlinin zaman zaman doğaya kaçabilmesine olanak sağlayan, kırsalda yaşayan insanların ise kentli ile iletişimini güçlendiren üretim odaklı, doğaya dost, nefes alınabilen bir kırsal yerleşim kurgusu projenin hikayesini oluşturmaktadır.
Lavabo, banyo ve duş, fosseptik olmayan sular gri su olarak tanımlanır. Gri su, kişi başına günlük su tüketiminin yaklaşık% 40’ını oluşturur. Gri suyu siyah sudan ayıran en önemli özellik, düşük kirlilik yüküne sahip olması sebebiyle daha az işlem görmesidir. Ultrafiltrasyon teknolojisi Gri su arıtımında ve geri kazanımında en etkili arıtma yöntemidir. Ultrafiltrasyon arıtılmış su BM düzenlemelerine uygundur ve DIN 19650 standartlarına uygundur.
Gri su geri kazanım sisteminin kullanıldığı binalarda, lavabodan gelen su, duş ve banyolar atık su hattından ayrılarak toplanır ve gri su geri kazanım sistemine gönderilir. Gri su geri kazanım sistemi genellikle yapıların en alt katlarında belirlenir, böylece gri su kendi kendine gelebilir. Projede birden fazla blok için ayrı bir gri su geri kazanım sistemi kurulabilir veya tek bir ortak sistem kurulabilir.
Toplanan yağmur suyu büyük tanklarda toplanarak bostanlara ve dikey bahçelere sulama suyu olarak yönlendirilir. Gri su filtrelenerek bireysel bahçelerin sulaması yapılır. Toplanan katı atık ise gübreye dönüştürülerek bostanlarda kullanılır (Üstün & Tırpancı, 2015).
4.1.2. Geri dönüşüm ve enerji tüketimi
Evler ve kamusal binalar güneş enerjisini UV panellerle ısıtma ve elektrik üretimi amaçlı kullanır. Evlerin havalandırma için enerji harcamasına ihtiyaç yoktur çünkü doğal havalandırmanın sağlanmasına yönelik evlerin planları oluşturulmuştur (Köroğlu, T., Teke, A., Bayındır, K. Ç.& Tümay, M, 2010).
4.1.3. Yapı Malzemeleri
EcoWill’deki yapılarda yapı malzemesi olarak sürdürülebilir, yerel malzeme kullanımına özen gösterilmiştir. Kandıra taşı, Kandıra’ya özgü, yerel ve dayanıklı bir taştır (Erol, 2014:97). Kâgir yapılarda tercih edilebilir. Çokça rüzgâr alan bir bölge olan Sarısu’da ısı yalıtımı enerji ve elektrik kullanımını azaltmak açısından önem arz etmektedir. Isı yalıtımı malzemesi olarak organik bir atık olan mısır koçanından üretilen yalıtım materyali, iyi bir ısı yalıtımı sağlayacağı düşünüldüğü için tercih edilmiştir. Ahşap da yapılarda tercih edilen bir malzeme olmuştur, hem bölgede üretimin fazla oluşu hem de doğal bir malzeme olmasından ötürü. Yapılarda kullanılan malzemeler doğal ve nefes alan malzemelerdir. Kullanıcı için de daha sağlıklı olan malzemeler, ısıl yalıtımı daha kolay sağlar.
5. 1/500 BİREYSEL TASARIM ÇALIŞMALARI
5.1. ÇAĞLA KUŞCU – 1/500
Projenin konsept çalışmasından gelen temel kararlar: proje alanının yaya ölçekli tasarımı, tasarım alanında araç kullanımının olmaması ve alanın doğal yapısı ile ilişkilendirilen yeşil kuşak ve koridorlar oluşturulmasıdır. Bu bağlamda proje ilk aşamada, sentez ve konsept çalışmaları sonucunda belirlenen yerleşim alanı ortasından geçen ve etrafını çevreleyen yeşil koridorlar ile sınırlandırılmıştır.
Temel proje kararları yaya yollarının kurgulanması, yeşil koridorların oluşturulması, yeşil alanların birbirleri ile ilişkilendirilmesi, yerleşim alanlarının parselasyonunun bostan alanları ve bahçe tarımı gözetilerek hazırlanması, yerleşmede yerel ürünlerin satış alanlarının belirlenmesi ve arazi kullanımının düzenlenmesi şeklinde sıralanmaktadır.
Projede temelde 2 yeşil aks vadiden deniz yönüne doğru akmaktadır ve proje alanının ortasında ve doğusunda yer almaktadır. Ortada yer alan yeşil omurga aynı zamanda donatı alanları ve ticari birimler ile beraber kurgulanmış böylece yerleşim alanının merkezi oluşturulmuştur (bkz. Şekil 8). Alan genelinde yeşil ile ilişkisi kurulan bostan alanları düzenlenmiştir. Yapıların çoğunda bahçe tarımı yapılabilmektedir. Konut alanları vadiyi ve denizi görebilecek şekilde proje alanının doğal yapısında göre yerleştirilmiştir (bkz. Şekil 9). Ayrıca turizm amaçlı ve doğal ürünlerin alışverişini yapmak için, tarım eğitim merkezine katılmak ve ekoköyü ziyaret etmek için gelen turistlerin konaklaması için proje alanının güneybatısında ve kuzeybatısında misafir evleri ve pansiyon alanları kurgulanmıştır. Proje alanındaki spor aktiviteleri de temel yeşil omurga ile dikey kesişen bir başka yeşil omurga üzerinde kurgulanmıştır. Proje alanındaki araç girişi olan tek yol donatı alanları ve ticari birimlerin olduğu aks üzerinde günün belirli saatlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Ayrıca üst ölçek kararlarından gelen kuş gözlem aktivitesi için tasarlanan ve ormanın içinde yer alan kuş gözlem platformunun proje alanı ile bağlantı noktaları düzenlenmiştir.
5.2. ELİFSU ŞAHİN – 1/ 500
Orman ve verimli tarım arazisi olmaması, taşıt yolları sayesinde erişilebilirliğinin yüksek olması ve mekansal olarak tanımlı olması nedeniyle üst ölçek kararlarında seçilen ve belirtilen yerleşim alanının kuzeyinde ekolojik bir yerleşim projesi önerilmiştir. Ayrıca alanın doğusunda yer alan göl ve çevresi de tasarıma dahil edilmiştir. Yükseltilmiş ahşap kuş gözlem terası, göl kıyısına uzanmakta ve seyir terası oluşturmaktadır. Bu alan permakültür bahçesi olarak tasarlanmış olup berri bahçeleri, arıcılık, yağmur suyu hasadı tesisi, restoran ve yoga merkezi gibi alanlara ayrılmıştır.
Ekolojik yerleşimin önerildiği proje alanın ortasındaki kuru dere yatağı canlandırılmış projenin merkezinde genişletilerek küçük bir gölet oluşturulmuştur. Gölet ve çevresinde merkez fonksiyonları bulunmaktadır. Merkezde meydan, kütüphane, halk eğitim merkezi, yönetimsel ve ibadet binaları, kahve dükkanları, el sanatları atölyeleri, köy konağı, okul ve sağlık ocağı gibi kullanımlar yer almaktadır. Tasarım alanı acil ya da gerekli durumlar haricinde taşıt trafiğine açık değildir. Otoparklar yollara dik ve 6- 14 araçlık olarak tasarlanmıştır. Alanda yaya yolları ve bisiklet yolları mevcuttur. Ana yaya omurgası eğime paralel bir merkez aksı olmakla birlikte, bu aksa dik olan ve gölete çıkan merdivenleşmiş yaya yolları da mevcuttur. Gölet çevresinde ahşap seyir terasları ve kuzeyinde sanatsal aktivitelerin sergilendiği, üst örtü ve oturma birimlerinin yer aldığı rekreatif bir park mevcuttur. Sarısu öneri kuş gözlem rotasına göre konumlandırılmış yükseltilmiş, ahşap kuş gözlem terasına parktan ve merkezden erişim mümkündür. Dere boyunca uzanan yeşil aksta açık sınıf ve organik pazar alanları da yer almaktadır. Bu bütünleşik fonksiyonlu yeşil çeper, derenin korunmasını sağladığı gibi kullanıcılar için de keyifli aktivitelere ev sahipliği potansiyeli taşımaktadır. Proje alanının kuzey batısında güneş tarlası yer almaktadır. İki tür konut yapısı olup her ikisi de tek katlıdır. Merkeze yakın olan ve alanın kuzeyinde konumlanan konutlar bitişik nizam ikiz ev olup alanın güneyindeki konutlar eğim nedeniyle ayrık nizam şeklindedir ve m2 olarak daha küçüktür. Her konutun ön bahçeye açılan bir verandası ve konut bahçesinde küçük bir sebze bahçesi bulunmaktadır. Konut alanlarının ortasında yaya akslarının birleşmesiyle oluşan açıklıklarda oturma birimleri ve çardaklar yer almaktadır. Sert zemin kaplaması için organizasyon ve rotasyona göre farklılaşan ahşap ve taş materyaller kullanılmıştır.
Merkez yapılarında ahşap ve taş gibi yerel sürdürülebilir materyaller kullanılmıştır. Konutlarda ise ahşap kullanılmıştır. Konutlar, yağmur suyu hasadı sistemi, gri su arıtım sistemi ve güneş panelleri ile tasarlanmıştır . Alanın peyzajında kullanılan ağaç türleri sedir ve köknar gibi her daim yeşil iğne yapraklı ağaçlar ile kayın ve kestane gibi deniş yapraklı ağaçlardır.
5.3. İDİL AKKUZU- 1/500
SCIENCE-WILL
Science-will bölgenin flora ve fauna çeşitliliğine yönelik olan, doğa ile entegre bir alanda eğitim ve araştırma yapılmasını hedefleyen bir bilim köyüdür (Şekil 13). Kalıcı araştırmacı ve öğrencilerin yanı sıra, dönemsel veya günübirlik ziyaretçileri de barındırmaya yöneliktir. Alanın flora-fauna çeşitliliğini odağına alan araştırma merkezleri: toprak, su, bitki ve hayvan olmak üzere 4 merkezde toplanmıştır. Şekil 14’teki kolajda görüldüğü gibi araştırma merkezleri birbirinin önünü kapatmayacak şekilde, araziye hakim noktalara, birbirini takip eder şekilde konumlanmıştır. Köyü çevreleyen ve sınırlarını belirleyen araç yolundan alana 5 adet giriş bulunur, her giriş 10-15 araçlık bir otopark ile karşılanır. Otoparkın ötesindeki yollar yayalaştırılmıştır, acil durumlar dışında araç girişi olmamaktadır. Yeşil alanlar arazi içerisinde süreklilik gösterir ve yaya yolları ile bütünleşmiştir. Araştırma merkezlerinin arkasına konumlanmış tenis ve basket sahaları rekreasyon aktivitelerinin hareketli alanlardan uzakta, doğa ile iç içe gerçekleşmesini öngörür.
Alanın tepe noktasına konumlanmış ticari ve yeme-içme aktivitelerinin gerçekleştirilebileceği 2 yapının yanı sıra, topografyayla uyum içinde sıralanmış 37 adet bireysel konut ve 7 adet komünal konut bulunmaktadır (Şekil 16). Ticari ve yeme-içme alanı, günübirlik ziyaretçilerin yanı sıra köy popülasyonunun da ortak aktivitelerde kullanabileceği mekanlardır. Bireysel konutlar dubleks olacak şekilde alt katta ailesiyle birlikte köye yerleşmiş araştırmacılar, üst katta ise misafir öğrencilerin konaklaması için alanlar belirlenmiştir. Komünal konutlar ise tek, çift ve üç kişilik odalardan oluşmakta, mutfak ortak kullanılmaktadır. Kelebek çatılar yağmur suyunun ortada toplanarak depolanmasını ve gerektiğinde ev içerisinde veya bahçe sulamalarında kullanılmasını sağlar. Yapıların cephesinde yerel malzeme olan Kandıra Taşı kullanılmıştır, yalıtım malzemesi olarak ise mısır koçanı gibi sürdürülebilir malzemelere yer verilir (Resim X3).
5.4. BEGÜM ESER– 1/ 500
Proje, yerleşime açılan alanlardan denize en yakın mesafede bulunan kuzey yerleşim alanı üzerinde planlandı. Yapılan 2000 ölçekli plan konseptiyle doğrultusunda orman alanları, ticari ve hobi amaçlı tarım alanları, hayvancılık tesisleri, ekolojik öncelikli araştırma tesisleri ve enstitü alanıyla birlikte çalışan bir yerleşim konsepti oluşturuldu. Üst ölçekli plandan gelen taşıt yolları korundu fakat yerleşimin içerisine giren ek bir taşıt yolu oluşturulmadı. Tasarlanan yerleşimin az nüfuslu ve kırsal dokuya uyum sağlayacak nitelikte olacağı göz önünde bulundurularak yerleşim içerisinde taşıt yoluna gerek olmadığı kabul edildi. Yerleşime hizmet etmesi için araç yoluna bağlanan servis yolları ve servis yollarına bağlanan yaya yollarıyla kademeli bir ulaşım ağı oluşturuldu. Yerleşim birimlerini bölen kuzey-güney doğrultusundaki kuru dere yatağı ıslah edildi. Islah edilen dere yatağı, paralel yeşil bağlantı aksları oluşturularak tasarımın ana omurgasına eklemlendi. Dere yatağı ve yeşil paralel bağlantılar üst ölçekten batı ve doğudaki su havzalarına uzanan yürüyüş rotalarıyla birbirine bağlandı. Böylece bölgedeki su elemanlarıyla ve orman dokusuyla birleşen rekreasyon alanları oluştu.
Dokunun karakteri ve topografyasına uygun organik bir yerleşim modeli hedeflendi. Öncelikli olarak, bir topografya okuması neticesinde aynı eğimin devam ettiği böylece toplanmaya imkan verebilecek iki alan belirlendi. Bu iki alan “Yukarı Köy” ve “Aşağı Köy” olarak ikiye ayrılan yerleşimin merkezleri olarak tasarlandı. Tasarımın bu çekirdek kurgusu oluştuktan sonra kırsal karakterli konut büyüklüğüne paralel yerleşim birimleriyle organik yol dokusu oluşturuldu. Böylece tasarımda dolaşım alanları, yapılar ve çevre peyzaj bir uyum içinde birbirini tamamladı.
Yerleşim birimleri ailecek organik meyve sebze yetiştiriciliği yapılabilecek hobi bahçeleriyle birlikte modül olarak tasarlandı. Konutlar birbirinden ayrı fakat birbiriyle ilişki içerisinde, üç dört konutun kümeleşerek ortak alana sahip olacağı yerleşim şekli hedefiyle yerleştirildi. Meydanda bulunan açık alan pazar, açık hava etkinleri ve benzeri sosyal aktiviteler için modüler nitelikte bırakılmıştır.
5.5. ELİF TURGUT- 1/500
Birey odaklı bir topluma baktığımızda, toplum için pahalı, enerji tüketen bir yaşam tarzı görürüz. Her birey doğayı kendi sınırları içinde karşılamakta, yiyecek üretmekte, enerji tüketmektedir. Aynı zamanda, komşularıyla olan ilişkileri de çok sınırlıdır. Kolektif bir üretimle hem enerji tüketimi hem de üretim ortak hale gelir ve bunula birlikte komşuluk ilişkileri de güçlenir. Bir topluluk/ komünite oluşur. Ortak bahçelerin ortak yemekhanelerde kullanımı insanlar için enerji ve zaman kazandırır. Ortak yemekhanelerde, ortak çamaşırhanelerde her bireyin kendi evi içinde sürdürdüğü ev işlerini ortak gerçekleştirmesi enerji tüketimini de azaltır. Bu sebeple, özel bostanların yanında ortak bostanların kurulması, ortak üretilen ürünlerin ortak bir şekilde tüketilmesi, üretilen tarımsal ürünlerin satışı için büyük bir pazar alanı üretilmiştir. Ortak çamaşırhane, ortak yemekhane, atölyeler, kurslar önerilmiştir projede. Dikey bahçelerle tarımsal üretimin artırılması hedeflenmiştir.
Dikey tarım, bir gökdelen sera içinde veya dikey olarak eğimli yüzeylerde bitki yaşamını geliştirme uygulamasıdır. Dikey tarımın modern düşüncesi, doğal güneş ışığının yapay ışıklandırma ile güçlendirilebildiği cam evlere benzer teknikleri kullanmaktadır.
İnsanlar sadece kendi bahçelerinden sorumlu değiller. Köyün tüm üretimi ortaklaşa yapılır. Yaygın dikey bahçelerde ve seralarda yetiştirilen ürünler pazarda satılmakta ve köy evinde gıda olarak kullanılmaktadır. Ortak bahçelerden toplanan ürünler köyün meydanlarında inşa edilen çarşıda satılmaktadır. Meydanlar, insanlara ortak faaliyetlerde bulunma ortamı sağlar.
Doğal yaşamı ve ekosistemini korumak için nehri çevreleyen yeşil bir tampon bölge var. Nehri gören yerler yüksek seviyelerdedir. Yeşil tampon bölgedeki belirli yerlerde yükselen yürüyüş yolları var. Bölgenin çok eğimli yapısına uygun ve farklı ihtiyaçlara yanıt verebilecek 4 adet yapı tipi önerilmiştir.
5.6. MAHTAB AHMADİKABİR – 1/ 500
Projede birbirine geçen ve yeşil alanlardan oluşan iki ana eksen vardır. Temelde üç farklı koridordan oluşmaktadır. Bunlar, ticaret, konut ve turizm koridorudur. Ortadaki koridor yerleşim koridorudur, sınırları analiz çalışmalarından gelen verilere göre oluşturulmuştur. Bölgeyi çevreleyen patika yol konut alanının oluşturduğu gürültü kirliğini diğer koridorlardan izole etmek için oluşturulmuştur.
Diğer sebep, ticari alanların caddeye yakın bir yere yerleştirilmesi gerekliliğidir. Yeşil alan gezinme rolü oynar ve dolaşımı sağlar. Aslında bu şeklin ana fikri madi. madiden gelmektedir. Geçmişte İsfahan’ın Küçük bir Şehir olduğu zamanlarda, madilerin temel fonksiyonu su geçişlerini sağlamaktı, aynı zamanda görsel algı ve iklim şartları ile de ilişkiliydi.
Bu yüzden madiler bir konsept olarak ele alınmıştır ve peyzajı tasarlama fikri ondan alınmıştır ve ayrıca bina yönelimlerini de etkilemiştir.
Güzergâhlar yeşilleri parktan bölgenin kenarlarına bağlar ve yeşil alanların köy dokusuna aktarımını yaparlar. Gördüğünüz gibi parseller için bir sınır oluşturmaktadır. Ancak diğer yandan yenilikçi potansiyeli nedeniyle bunlar arasında görünür bir bağlantı kurar.
Sonuç
Kocaeli ili sınırları içinde bulunan ve Karadeniz’ e kıyısı olan Sarısu için geliştirilen proje ve tasarımlarda, Sarısu’ nun deniz ve orman başta olmak üzere doğal güzellikleri ve ekolojik spor ve deneyimler konusundaki avantajları koruma- kullanma dengesi gözetilerek öne çıkarılmıştır. Bu bağlamda turizm potansiyeli artırılmıştır. Sürdürülebilir bir gelecek: Ekoköy vizyonu ile kıyı koridoru, yürüyüş ve orman koridoru, yerleşim koridoru, rekreatif koridor ve tarım koridorları gibi çeşitli koridorlar oluşturulmuştur.
Yerleşim için ekolojik bir tasarım önerilmiş ve sürdürülebilir- yerel malzeme kullanımı üzerinde durulmuştur. Yaya ve bisiklet öncelikli tasarımlar yapılmış olup aktivite çeşitliliği artırılmıştır. Özellikle turizm ve tarım alanlarında istihdam olanakları sağlayan proje, kendine yeten, 0 atık politikası ile hareket eden bir tasarımı hedeflemiştir.
Kaynakça tarihsel süreç.vs nerden aldınız o bilgileri
Makale ve Tez:
Altınsaçlı et al. (2014). Species composition and qualitative distribution of the macrophytes in three Turkish Lakes (Kandira, Kocaeli, Turkey). Phytologia Balcanica, 20(1), 89-98.
Köroğlu, T., Teke, A., Bayındır, K. Ç.& Tümay, M. (2010). Güneş Paneli Sistemlerinin Tasarımı. elektrik mühendisliği, 439, 99- 104.
Erol, N. (2014). Kandıra’da Halk Mimarisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Kaşlı, M. vd. (2014). Kandıra Turizm Master Planı 2014-2023. Kandıra Kıyı Bandı Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi Birliği.
Toprak, M. (2017). Sarısu Havzası’nın Doğal Ortam Koşullarının Arazi Kullanımına Etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Uzun, M. (2015). Kocaeli İli Karadeniz Kıyılarının Jeomorfoturizm Özellikleri ve Kıyı Kullanımına Etkisi Açısından Değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi. Sayı: 32, Temmuz, 339-366.
Üstün, G. E.& Tırpancı, A. (2015). GRİ SUYUN ARITIMI VE YENİDEN KULLANIMI. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 20(2), 119- 139. doi: 10.17482/uujfe.79618
Kitap:
Özkoç, Ö. Ü. (2012). Kocaeli, Kandıra-Sarısu’nun Kuşları, 2010-2012.
İnternet Sayfası:
