Back

Sürdürülebilir ve Alternatif Bir Yaşam Modeli Olarak Ekoköyler: Kandıra/Sarısu’da Ekolojik Yerleşme Denemeleri

Doç. Dr. Dilek YILDIZ

İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü

Araş. Gör. Rumeysa BAYAR

İTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü

Prof. Dr. Handan TÜRKOĞLU

İTÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

Prof. Dr. Hayriye EŞBAH TUNÇAY

İTÜ Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü

Giriş

Günümüzün kentlerinde ve metropollerinde gittikçe artan nüfus, trafik, bina yoğunluğu, hava ve çevre kirliliği, yaşayan canlı türlerinin azalması, karbon oranlarındaki artış, doğal kaynakların azalması, toksikleşme ve giderek sağlıksızlaşan yaşam koşulları, ekolojik dengeyi bozmakta, doğal çevrenin kendine has dinamiklerini yerle bir etmekte ve insanın içinde yaşadığı çevreye yabancılaşmasına neden olmaktadır. Oysa doğa varoluşundan itibaren insanoğlunun bağlamıdır; varlığının özüdür. Tüm bu koşullara bir tepki olarak doğan gelecek vizyonları ile sürdürülebilir gelişme tartışmaları ve bu tartışmalar içinde insan ve doğa arasındaki kopan bağları yeniden inşa edebilme arzusu (Kirby, 2003) yeni yaşam kodları arayışına ve bu arayışın neticesinde çözüm olarak ekoköylerin doğmasına neden olmuştur.

Ekoköylerin Tarihçesi

Ekoloji ve köy terimlerinin birleşiminden oluşan eko-köy kavramı, dengeli, sağlıklı, sürdürülebilir bir yaşam şeklinin ne olduğuna dair bir vizyonla, ekolojik yaşam ilkeleri üzerine kurulmuş bir yerleşme modeli ortaya koymaktadır. Eko-köy sağlıklı insan aktivitelerini destekleyen ve başarılı bir şekilde tanımsız bir geleceğe kadar sürmesini sağlayan, insan aktivitelerinin zarar vermeden doğal yaşamla bütünleştiği, insan ölçeğinde tam teşekküllü bir yerleşmedir. Bu tanımın zayıflığı mistik/ruhsal boyutun ve karar verme süreçlerinde sosyal boyutun eksik olmasıdır.  Zira eko-köylerin çevresel ve ekolojik olduğu kadar toplumsal ve ekonomik niteliklerinden de bahsetmek gerekir.

1995 yılında eko-köy girişimlerini desteklemek amacıyla kurulan Küresel Eko-köy Ağı (Global Eco-village Network-GEN) eko-köy kavramını şöyle tanımlamaktadır:  Bir eko-köy yerel katılımcı süreçlere temellenmiş, sürdürülebilirliği sağlamak üzere sosyal, kültürel, ekonomik ve ekolojik boyutları tüm bir si