Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 5. Fazı’nın ana temasını oluşturan “Tüm Politikalarda Sağlık ve Sağlık Alanında Eşitlik” konusu, Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Ürgüp Buluşması’nda ele alındı.

Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Ürgüp Buluşması ve 12. Olağan Meclis Toplantısı, 14-15-16 Mayıs 2010 tarihlerinde üye belediyelerin geniş katılımıyla yapıldı. “Tüm politikalarda sağlık ve sağlık alanında eşitlik” temasıyla gerçekleştirilen Ürgüp Buluşması’nda 5. Faz ana temaları konusunda bilgi paylaşımında bulunuldu.

Ürgüp Belediyesi’nin ev sahipliğinde, Perissia Otel’de yapılan toplantının açılış törenine Ürgüp Kaymakamı Çetin Oktay Kaldırım, Ürgüp Belediye Başkanı Fahri Yıldız ile üye belediyelerin başkan ve yöneticileri katıldı. Açılış konuşmasını yapan Ürgüp Belediye Başkanı Fahri Yıldız, Ürgüp’ün UNESCO dünya kültür mirası listesinde yer aldığına dikkat çekerken, “Ürgüp, bir dünya kentidir. Çok sayıda medeniyete şahit olmuş, 3 bin yılı aşkın tarihi ile önemsenmesi ve korunması gereken bir bölgedir” dedi. Ürgüp’ün turizmin yanında aynı zamanda bir tarım kenti olduğunun altını çizen Yıldız, “Ürgüp sadece bizim değil, hepimizin. Ürgüpümüzü dünya ile paylaşıyoruz. Dünyanın dört bir yanından insanlar Ürgüp’e geliyor” diye konuştu.

“Dünyanın en büyük açık hava müzesi”

Ürgüp Kaymakamı Çetin Oktay Kaldırım ise konuşmasında, sahip olduğu değerleriyle birçok medeniyete beşiklik eden Ürgüp’te böyle bir toplantının gerçekleşmesinin kendilerini mutlu ettiğini belirtti. Ürgüp’ün dünyanın en büyük açık hava müzesi olduğunu hatırlatan Kaldırım, 2009 yılında 1,5 milyonu yabancı olmak üzere 2 milyon 100 bin turistin Ürgüp’ü gezdiğini vurguladı. Toplantı için Ürgüp’ün tercih edilmesinden ötürü Sağlıklı Kentler Birliği üyelerine teşekkürlerini sunan Kaldırım, “Bu toplantıların, örnek projelerin paylaşılmasının, sağlıklı yaşam alanlarının ve sağlıklı kentlerin oluşturulmasının hem ülkemiz hem de turizm açısından son derece yararlı olduğunu düşünüyorum” dedi.

“İnsan faktörünü ön plana aldık”

Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği ve Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe yaptığı konuşmada, Sağlıklı Kentler Birliği’nin, şehirde yaşayan ve çalışan insanların fiziki, psikolojik ve çevresel refahını geliştirmeyi amaçlayan uzun dönemli bir kalkınma hedefini bünyesinde barındırdığını söyledi. Başkan Altepe, yaşanabilir sağlıklı kentler için sağlık ve sağlığı ilgilendiren tüm kentsel ve çevresel konularda eşitsizlikleri azaltmak ve kent yoksulluğu ile mücadele etmek amacıyla işbirliği içerisinde çalışmalar yaptıklarının altını çizdi. Kentlerin ayrılmaz dinamikleri olan bireylerin gerek kişisel beklentileri gerekse yaşam ihtiyaçları gereği değişken bir yapıya sahip olduklarını dile getiren Başkan Altepe şöyle konuştu: “Sosyoekonomik durumları, eğitim düzeyleri, kültürel yapıları, yaşları ve yerleşim konumları değişkenlikte etkin rol oynamaktadır. Bu değişken yapı içerisinde beliren yoksulluk, şiddet, sosyal dışlanma, kirlilik, standardın altında olan barınma, evsiz insanlar ve göçmenler, sağlıksız yerleşim planlaması, kadın ve çocuk haklarının göz ardı edilmesi, sivil toplum kuruluşlarının eksikliği gibi konular, kentlerin mihenk taşlarını kaydırmakta ve sağlıklı şehir planlamasının önüne geçmektedir. Bizler belediyeler olarak, hem kamuya olan sorumluluğumuz hem de insan olmanın getirdiği sosyal sorumluluğumuz neticesinde; sivil toplum kuruluşları, kamu kurumları ve kentte yaşayan bütün paydaşlar ile uyumlu bir şekilde çalışarak, sürekli kalkınmayı ve sürdürülebilir sağlığı yaşamalı ve yaşatmalıyız. Bizler hizmetlerimizi sunarken önce insan faktörünü ön plana aldık.”

İnsan odaklı hizmet

Sağlıklı kentlerin ancak insan odaklı hizmetle oluşturulabileceğini dile getiren Başkan Altepe, bu doğrultuda Bursa’da hayata geçirilen çalışmalardan da örnekler verdi. Ulaşımın sağlıklı kentler oluşturmada çok önemli bir faktör olduğunu dile getiren Başkan Altepe, “Bu anlamda, şehrimizde ulaşıma nefes aldıracak projelere imza atmaktayız. 700’den fazla proje ile adeta yeni bir Bursa inşa ediyoruz. Bu projelerin içinde, ulaşım projelerine öncelik veriyoruz. Bursaray Üniversite Görükle Hattı, Organize Sanayi-Emek Hattı, Kestel Hattı, şehir içi tramvay hatları, güney çevre yolu, şehir içi ulaşım çözümleri gibi çalışmalarımız, projelerimizden sadece birkaçı olmakla beraber; ulaşımda bizleri ferahlatan girişimlerdir. Vizyon sahibi kentlerin yöneticileri, sağlıklı ve yaşanabilir olan fiziksel ve sosyal ortamları hazırlamakla yükümlüdürler. Bireyler temel ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra, sosyal olanaklara ihtiyaç duyarlar. Bu sosyal olanaklardan biri olan spor alanında yaptığımız çalışmalarla şehrimizde yaşamayı daha keyifli hale getirme arzusundayız” diye konuştu.

Birliğe 7 yeni üye

Yapılan konuşmaların ardından geçilen Sağlıklı Kentler Birliği 12. Olağan Meclis Toplantısı’nda Sağlıklı Kentler Birliği Yazı İşleri Müdürü Jülide Alan’ın 2009 Faaliyet Raporu ile ilgili sunumunun ardından, Mali İşler Sorumlusu Cavit Çalı, 2009 yılı bütçe sunumunu yaptı. Toplantıda aynı zamanda Sağlıklı Kentler Birliği’ne üye olma talepleri de değerlendirildi. Bursa-Osmangazi, Yalova-Altınova, Osmaniye-Kadirli ve Aydın’ın Didim, Buharkent, Sultanhisar ve Yenipazar ilçe belediyelerinin üyelik başvuruları oybirliğiyle kabul edildi. Üyelik başvurusu kabul edilen belediyelerin temsilcilerinin konuşmalarının ardından, Sağlıklı Kentler Birliği yönetimine teşekkür eden Kadirli Belediye Başkanı Ömer Tarhan, Başkan Altepe’ye el dokuması bir kilim hediye etti. Birliğe yeni üyelerin katılmasının yanı sıra, Afyonkarahisar Belediyesi’nin üyelikten ayrılma talebi de toplantıda oybirliğiyle kabul edildi. Encümen üyelikleri seçiminin de yapıldığı toplantıda, Gölcük Belediye Başkanı Mehmet Ellibeş, Mudanya Belediye Başkanı Hasan Aktürk, Nilüfer Belediye Başkanı Mustafa Bozbey, Bursa Büyükşehir Belediyesi Meclis Üyesi Recep Demirhan, Odunpazarı Belediye Meclis Üyesi Ahmet Süzer ve Çankaya Belediyesi Meclis Üyesi Haydar Han encümen üyeliklerine seçildi.

Başarılı projeler ödüllendirildi

Toplantıda ayrıca sağlıklı şehirlerde en iyi uygulamalar da ödüllendirildi. Sağlıklı Kentler Birliği tarafından, sosyal sorumluluk, sağlıklı şehir planlaması ve sağlıklı yaşam kategorilerinde düzenlenen ve 30 projenin katıldığı yarışmada ödüller sahiplerini buldu. Ankara Çankaya Belediyesi “Toplumsal Dayanışma Merkezi (TODAM) Projesi” ile Sosyal Sorumluluk Projeleri Ödülü’nü, Bursa Nilüfer Belediyesi “Her Gün 200 ml Süt Dağıtımı Projesi” ile Sağlıklı Yaşam Ödülü’nü, İzmir Büyükşehir Belediyesi “Doğal Yaşam Parkı Projesi” ile Jüri Özel Ödülü’nü, Kocaeli Gebze Belediyesi “Alo Moloz Hattı Projesi” ile Özel Çevre Ödülü’nü alırken, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi “Temiz Bir Körfez Gülen Bir Yüzdür Projesi“ ile Sağlıklı Şehir Planlaması ve Çevre Ödülü’nün sahibi oldu. Yarışmada dereceye giren belediyelere ödülleri Başkan Altepe tarafından verildi.

Bilimsel oturumlar yapıldı

Toplantının ikinci bölümünde, iki bilimsel oturum gerçekleştirildi. “Sağlıkta Eşitlik” ana başlığı altında yapılan ilk oturumda, Uludağ Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyeleri Doç. Dr. Emel İrgil ve Doç. Dr. Kayıhan Pala ile Dokuz Eylül Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Kılıç, Türkiye ve dünyadaki sağlık alanındaki eşitsizliklerden örnekler vererek, eşitsizliklerin kaldırılması için yapılması gereken uygulamalar hakkında bilgi verdi.

“Eşitsizlikle mücadele insan olmanın gereğidir”

Doç. Dr. Emel İrgil, sağlıkta eşitlik politikasının uygulanması için öncelikle kavramlar üzerinde anlaşılması gerektiğine dikkat çektiği “Sağlıkta eşitsizlik nedir?” başlıklı sunumuna hasta, eşitlik ve eşitsizlik kavramlarının tanımlarını yaparak başladı. Sağlığın belirleyiciliği ile ilgili göstergelerden hareketle eşitsizliklerin ölçülebildiğine işaret eden İrgil, ölçme yöntemleri hakkında ayrıntılı bilgi verdi. Doç. Dr. Bülent Kılıç, “Dünyada sağlıkta eşitsizlik” başlıklı konuşmasında sağlık hizmetlerinde eşitlik politikalarını dünyadan örnekler vererek, tablolar eşliğinde anlattı. Sosyal projelerin ön planda olduğu ülkelerde, insanların sosyal entegrasyon düzeyi arttıkça, hastalanma ve ölüm düzeylerinin azaldığına ve Sağlıklı Kentler Birliği’nin sosyal entegrasyon açısından önemine dikkat çeken Kılıç, sadece sağlık hizmeti sunarak, sağlık ihtiyaçlarının çözülemeyeceğinin altını çizdi. Doç. Dr. Kayıhan Pala ise “Türkiye’de sağlıkta eşitsizlik ve sağlıklı kentler” başlıklı sunumunda sağlıkta eşitsizliği doğuran temel nedenler hakkında bilgi verdi. Türkiye’nin sağlıklı kentlere sahip olma konusundaki durumunu farklı ülkelerle mukayese ederek anlatan Pala, eşitsizliğe karşı mücadele etmenin, insan olmanın gereği olduğunu belirtti.

Planlamanın önemine vurgu

“Planlama Kentsel Hizmetler ve Yönetimde Eşitlik” ana başlığında yapılan ikinci oturumda da İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Mehmet Ocakçı, Prof. Dr. Handan Türkoğlu ile Araştırma Görevlisi Serdar Kaya ve Bursa Büyükşehir Belediye Eski Başkanı ve Sağlıklı Kentler Birliği Danışma Kurulu Üyesi Erdem Saker, planlama ve yönetimde eşitlik konuları hakkında sunumlar gerçekleştirdiler.

Prof. Dr. Mehmet Ocakçı, “Kent planlama uygulamalarında eşitlik ilkesi” başlıklı sunumunda planlamanın sadece kentsel güzelleştirme çabası ya da yönetmelik uygulaması olmadığının, bir bütün olduğunun altını çizdi. Bedelsiz terk konusunun şehir planlamasındaki önemine vurgu yapan Ocakçı, kamulaştırma politikalarının kent açısından önemine dikkat çekti. “Kentsel hizmetlerden yararlanmada destekleyici çevreler” başlıklı sunumunda, bireylerin her alanda eşit katılımının sağlanmasının gerektiğini belirten Araştırma Görevlisi Serdar Kaya, sağlıklı kentlerin bütün kentlilerin ihtiyaçlarına kolay erişmesi anlamına geldiğini vurguladı. Kent tasarımında en alt ölçekten başlanması gerektiğini söyleyen Kaya, engelli ve yaşlı vatandaşların topluma katılmasının hayati olduğuna işaret etti.

“Doğru yönetim, eşitlikle olur”

Prof. Dr. Handan Türkoğlu, “Yaşam kalitesi açısından kentsel hizmetlerden memnuniyetin algılanması: İstanbul örneği” başlıklı sunumunda yaşam kalitesinin arttırılmasında her meslek grubundan kişilere iş düştüğünü belirtirken, şehirleri ulusal bazda karşılaştıran çalışmalardan örnekler verdi. Yaşam kalitesiyle ilgili yapılan bir araştırmanın sonuçları üzerine değerlendirmelerde bulunan Türkoğlu, parklar ve rekreasyon alanlarının hem yaşam kalitesi hem de insan sağlığı açısından önemine dikkat çekti. “Yönetimde eşitlik” başlığı altında bir konuşma yapan Kentler Birliği Danışma Kurulu Üyesi Erdem Saker, kentsel değişim ve yönetim ilişkisini tarihsel örnekler eşliğinde anlattı. Doğru yönetimin öneminin altını çizen Saker, “Doğru yönetim, eşitlikçiliğe bakar. Eşitliğe giden yolda en etkin adım şeffaflık ve katılımdır” diye konuştu. Sunumların ardından Başkan Altepe, çalışmalarıyla sağlıklı kentlere yol gösteren öğretim üyelerine günün anısına birer plaket verdi.

Toplantının sonunda Ürgüp Buluşması ile ilgili genel bir değerlendirme konuşması yapan Başkan Altepe, akademik çalışmaların kendilerine yön gösterecek katkı ve öneriler içerdiğinin altını çizerek, tüm katılımcılara teşekkür etti ve katılımcılar toplantının ardından Ürgüp’ün tarihi mekânlarını gezdi.

Ürgüp Buluşması’ndan kareler