Prof. Dr. Nilüfer AKINCITÜRK
Bursa Uludağ Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dekanı,
Sağlıklı Kentler Birliği Danışma Kurulu Üyesi
Ayşe Tuba KESKİL
Mimar, Bursa Uludağ Üniversitesi Mimarlık Anabilim Dalı Yüksek Lisans Öğrencisi
Gelişmiş toplumlarda bireyin sosyal ve ekonomik yaşama katılımı konusunda bağımsız hareket edebilme kabiliyetinin olması beklenir. Bağımsız hareket edebilme konusunda kısıtlılıkları olan bireyler için, toplumdaki diğer bireylere kıyasla, sosyal, kültürel, dini ve ekonomik kent yaşamına tam olarak katılım sağlayamadıkları söylenebilir (1). Sosyal kent yaşamına katılımda kısıtlılıklara sahip, dezavantajlı gruplardan biri olan yaşlılar, toplumdaki her birey gibi, rahat, güvenli, sağlıklı ve uygun bir çevrede yaşama hakkına sahiptir.
Yaşlanma genel olarak, bireyin yaşam döngüsü içinde değişen çevre koşullarına uyum sağlama davranışının azalmasına ve değişmesine neden olan, biyolojik, psikolojik, sosyal ve ekonomik etkenlerin birleşerek ve birbirlerini etkileyerek gelişen fizyolojik bir olgudur ve toplumdaki her birey için bir yaşam dönemini kapsar (2).
Bireylerin yaşının ilerlemesiyle vücudun yıpranması, organların kendini yenilemesinin yavaşlaması nedeniyle fiziksel değişimler görülmekte, kronik hastalıklar artmakta, duyu organlarında fonksiyon bozuklukları oluşmakta, fiziksel kas gücü, eklem hareketlerinde ve reflekslerde yavaşlamalar gözlemlenmektedir (3).
Yaşlanma ile birlikte görülen fiziksel özelliklerdeki değişikliklerin yanında, mental işlevlerde de değişiklikler yaşanmakta, hafıza, sözel anlam, zamansal ve mekansal beceriler, yargılama, kelime akıcılığı gibi zihinsel becerileri ve bellek performanslarında, yavaşlama ve azalma görülmektedir (4).
Yaşlanmayı, etkilerini ve yaşlıları, çeşitli disiplinler üzerinden inceleyen bilim dalı gerontoloji olarak adlandırılmaktadır. Gerontoloji bilimi yaşlılığı evrelere ayırarak şu şekilde incelemektedir.
- 65 – 74 yaş: Yaşlı, yaşa bağlı değişimlerin beklendiği yaş
- 75 – 84 yaş: İleri Yaşlı, yaşa bağlı değişimlerin görüldüğü yaş
- 85 yaş üstü: Çok yaşlı, özel bakım gerektiren yaş
Yaşlı bireyler aynı zamanda fiziksel yeterlilik düzeylerine göre;
- Bağımsız yaşlı: Günlük rutin işlerini kendisi yapabilen, hareket zorluğu yaşamayan ve normal bir psikolojiye sahip olan bireyler,
- Yarı bağımlı yaşlı: Bazı hastalıkları sahip olan ama bu durumun kendisini yatağa bağımlı kılmadığı, rutin işlerin bir kısmı için yardım ihtiyacı olan bireyler,
- Bağımlı yaşlı: Ciddi hareket problemi olan ve sürekli tıbbi bakım ihtiyacına sahip bireyler olarak sınıflandırılmaktadır (3).
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) araştırmalarına göre, 65 yaş
Paylaş
